Spreekwoorden en uitspraken

verboden vruchten

De inhoud van de meeste middeleeuwse spreekwoorden is in onze Moderne Tijd nog steeds herkenbaar, alhoewel enkele daarvan moeilijk te begrijpen zijn. Belangrijke pijlers waren natuur, landbouw en het samenleven.

Een groot deel van de bevolking werkte in de landbouw. En lange tijd waren de geheel zelfvoorzienende landgoederen van de edelen de enige zelfstandige economische eenheden van de middeleeuwse economie. Voor wat betreft de natuur, deze was alom aanwezig. Er waren aan het einde van de Middeleeuwen nog uitgestrekte wouden en woeste gronden. Deze natuur gaf ook vruchten. De aandacht was ook sterk gericht op het samenleven. Onder andere vriendschap, verantwoordelijkheid en nederigheid waren belangrijk in een maatschappij, waarin men op elkaar was aangewezen. Men had directe hulp nodig van een naaste als men in nood verkeerde. In vele spreekwoorden is ook sprake van een grote realiteitszin en bemoediging.

En moraliserende spreekwoorden waren er vanzelfsprekend ook! Dat blijkt uit onderstaande twee voorbeelden over enerzijds begeerde en anderzijds niet begeerde vruchten. Met name het eerste is nog steeds gangbaar en is van alle tijden.

De spreekwoorden

Verboden vruchten smaken het zoetst.

Wat door niemand wordt begeerd, wordt weinig gewaardeerd.

Bovenstaande tekst vindt haar basis in het boek tijdgeest in de middeleeuwen, met de ondertitel over (stille) communicatie, kleding en de ideale mens. Dat is het zevende boek uit de twaalfdelige serie vore ene maeltijt met smakelijcheit. Deze serie wordt door ons in 2024/2025 uitgegeven. Zie voor verdere informatie het hoofdstuk BOEKEN van deze website.

AFBEELDING

Een vrouw en twee mannen verzamelen fruit, Roman de la Rose, manuscript van omstreeks 1405, koninkrijk Frankrijk.
Getty Museum