Magische zaken
de handelsgeest van de Upupa
In de Middeleeuwen had men de gewoonte om amuletten bij zich te dragen met verschillende betekenissen, men gebruikte een kruidwis voor in huis met diverse samenstellingen van bloemen en planten om negatieve krachten buiten de deur te houden, of men droeg een dierbaar object bij zich. Dat is in onze moderne tijd niet veel anders. We doen veel vergelijkbaars voor wat extra vertrouwen en een goed gevoel. Het ligt echter wat meer verscholen onder het oppervlak van ons dagelijks bewustzijn. Ook wij kennen amuletten, kopen geregeld even een bosje bloemen voor in huis voor wat extra kleur en vreugde en hebben afbeeldingen van dierbaren op zak of in de slimme telefoon. En wat dacht u van mascottes? Van vrachtwagenchauffeurs tot sporters, ze zijn er allemaal bekend mee. Ze worden gekoesterd om onheil te weren en om geluk af te dwingen.
Zo ook werd in de Middeleeuwen de Upupa gebruikt in amuletten. Upupa betekent in het Middelnederlands hop of upupa epops (Lt.). De Upupa zou volgens overlevering speciale magische krachten hebben. In het kader van het thema van dit seizoen beginnen we met de handelsgeest van de Upupa. Droeg je namelijk de kop van de hop als amulet in je zak, dan kon je niet worden bedrogen in de handel. Maar de Upupa kon meer betekenen voor de mens. Als je namelijk de ogen ervan bij je droeg dan werd je groot en lang, al was het maar in de verbeeldingswereld. Droeg je de ogen
van de Upupa bij de borst, dan zouden al je vijanden vrede met je sluiten.
En waarom waren de ogen van de hop zo belangrijk? Volgens overlevering zorgden de nakomelingen van de Upupa voor hun ouders als zij oud en hun ogen dof waren geworden. Zij trokken dan oude veren uit en likten de mist van de ogen van hun ouders. Hierdoor verjongden de oude vogels. Hiermee zouden zij hun ouders terugbetalen voor de zorg voor hen. Het is een vredevolle gedachte.
AFBEELDING
1. Dante en Beatrice op weg naar de Sfeer van de Zon, Divina Commedia, manuscript van omstreeks 1445, republiek Sienna.
British Library